Realizacje

Bez dogmatu

oprac. T. Budrewicz 

Recenzenci: Agata Grabowska-Kuniczuk, Wojciech Tomasik 

Bez dogmatu jest powieścią niezwykłą, a przynajmniej niepokojącą. Budziła i budzi irytację albo podziw, nigdy jednak nie zostawia czytelnika obojętnym wobec kreacji i losu przedstawionych w niej postaci. Ani tło współczesne, ani temat cierpień miłosnych, ani nawet forma pamiętnika nie były w pisarstwie Henryka Sienkiewicza nowością, jednak lustro, przed którym pisarz postawił głównego bohatera, odbijało tak wiele i w takich ujęciach, że Leon Płoszowski wszedł do polskiej kultury jako postać wyjątkowa2, autonomiczna, zarówno zdeterminowana okolicznościami, jak i uniwersalna. Bohater „wymknął się” z przypisanej mu przez autora roli i egzystuje tak, jak go chcieli/chcą widzieć czytelnicy: jako szczególny typ psychiczny, personifikacja cech plemiennych, charakterologii narodowej. 

Ze wstępu prof. T. Budrewicza